Plattegrond Jacob van Deventer [1]
Over de Nederlandse cartograaf
Jacob van Deventer (~1500-1575) is biografisch niet zo veel bekend. In 1558 krijgt hij van de Filips II van Spanje de opdracht alle Nederlandse steden in kaart te brengen.
Blerick
Op de kaart van Blerick zijn in het centrum al het kruis Antoniuslaan/Pontanusstraat/Baarlosestraat vs Helling/Kloosterstraat/Witherenstraat goed herkenbaar. Daaromheen: 1e Graaf van Loonstraat, Urbanusstraat, 1e Maasveldstraaat, Rutgerusgang, Maasbresestraat. Verder in noordelijke richting de Staaijboerderij en de Horsterweg.
Het Kaartboek van Averbode [2]
De Norbertijnenabdij van Averbode (1135 gesticht door graaf Arnold I van Loon) had tal van bezittingen. In 1650 gaf de prelaat Servatius Vaes van Averbode opdracht om deze in Het Kaartboek vast te leggen. De landmeter Cornelis Lowis kreeg deze opdracht. Tot het bezit hoorden o.a. 26 parochiedomeinen; Blerick (totale opp. 5 ha 33 a 44,37 ca) was chronologisch in 1219 het zesde parochiedomein, geschonken door Otto, heer van Born. Venlo volgde in 1259 (totale opp. 13 a 63,31 ca), geschonken door Goswin, heer van Mill. De kaarten van Lowis zijn vervaardigd in de periode 1650-1680, de kaart van Blerick kan waarschijnlijk exact op 1677 worden gedateerd. [4]
Blerick
Ten opzicht van de 100 jaar oudere kaart van Jacob van Deventer is inmiddels in het Fort St. Michiel zichtbaar (de aanleg begon in 1641). De locatie van de pastorie is ook duidelijk zichtbaar en als zodanig vastgelegd (zie de legenda hieronder). In het zuiden zijn Goofers Molen en 'Mater Dolorosa' (kapel?) zichtbaar. De weg naar Baarlo lijkt hier nog via de Maasbreseweg te lopen. In het westen loopt een weg naar 'Boeckhorst' (Boekend?). Vreemd is dat het deel 1e Graaf van Loonstraat, Urbanussstraat, 1e Maasveldstraaat, Rutgerusgang hier niet is ingetekend.
Boekend
"Het gebied rond Boekend staat op deze kaart weergegeven als een gehucht van enkele boerderijen, die in de vorm van lintbebouwing langs een noord-zuid-geörienteerde weg liggen. Vermoedelijk is de weg een schematische weergave van de lijn Heymansstraat/Huiskampweg/Buettenstraat. Het betreft enkele tientallen hoeves aan deze weg, maar de benoemde hoeves in Boekend zijn, van noord naar zuid, de Baesdonck, de Heerlaer (Heer shof) en de Baeckhorst. Boekend zelf bestaat uit minstens tien gebouwen, maar onduidelijk is of alle ook daadwerkelijk boerderijen zijn, of dat het ook schuren, stallen etc. zijn afgebeeld. De Heerlerhof en de hoeve ter hoogte van Groot Boller zijn afgebeeld als bakstenen gebouwen met een leistenen dak." [3]
 |
 |
| Jacob van Deventer (totaal) |
Cornelis Lowis (totaal) |
| - |
 |
 |
| Jacob van Deventer (detail Blerick) |
Cornelis Lowis (detail Blerick) |
| - |
 |
 |
| Jacob van Deventer (detail centrum Blerick) |
Cornelis Lowis (detail centrum Blerick) |
|
Legenda:
01. huysinge en moes-hoff
02. landt aen de staye genaemt pricken-stert
03. landt den steen-acker
04. landt boven den stap
05. landt boven de smis
06. landt over koren-bosch
07. den waesem-bemdt
08. den duyvel-slach-bosch
09. grouwels lange-riet schaer-bosch
10. de voorste lange-riet schaer-bosch
11. schaerbosch in tangh-broek
12. op zaarbroeck-schans: Teulecam erf seijs aende pastorije, en erf pacht
13. op de selve: een hoeue genoempt terheije, ofte verheije, geuen siaerlijck aenden pastoor een half mal rogge
|
Bronnen:
[1]
Jacob van Deventer "Planos de ciudades de los Países Bajos Parte III" [Madrid, Biblioteca Nacional Espana]
[2] Cornelis Lowis "Het Kaartboek van Averbode (1650-1680)" [Eduard van Ermen, Brussel: Gemeentekrediet, 1997,
191 blz., ISBN 90 5066 170 X]
[3]
Ruimtelijke onderbouwing ‘Thomashuis en Herbergier, Boekenderhofweg Blerick’ [Gemeente Venlo]
[4] Over de pastorie:
"In 1677 is het gezamenlijke eigendom door een gezworen landmeter opgenomen en bevonden groot te zijn: 'Een bunder of drie morgen, en lag in het vierkant.'", uit G. Peeters, 'Geschiedkundige beschrijving van het Aloude Kerspel Blerick bij Venlo' in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg, 7(1870), p.233-332
No comments:
Post a Comment