Blerick: historisch beelmateriaal naar locatie

- Antoniuslaan
- Antoniusplein
- Brugstraat
- Cartografie
- Fort Sint Michiel / Frederick Hendrikkazerne
- IJzergieterijen
- (Oude) Lambertuskerk / Antoniuskerk
- Koestraat / Kloosterstraat
- Lambertusplein
- Luchtfotografie
- Maas / Maasbruggen
- Molens
- Pontanusstraat
- Spoor / Spoorwerkplaats
- De Staay
- Stationstraat / 1e/2e Graaf van Loonstraat
- Sur Meuse

Cape Verde Islands: Giovanni Botero (1595) [German][English]

In 1595 Giovanni Botero published his Relationi vniuersali di Giouanni Botero Benese diuise in quattro parti, which included a description of the Cape Verde Islands. The Dutch 'West-Indische Compagnie' (WIC) used all kinds of sources to gather information on remote locations. In the early 17th century Hessel Gerritsz was one of the 'intelligence officers' of the WIC and compiled a 'Rotario' in which Botero's text was included. Gerritsz' Rotario is available at the Rijksarchieven in The Hague. Below is Botero's text in German translation (1596).

Die Insuln Capo Verde.

Nahe ben diesem Vorgebirge / ligen die Insuln Barbacene:de-
ren sind siben / alle mit grienen Baumen uberzogen / mit Vogeln / die uns
unbekant erfullet / unnd demnoch unbewohnet. Uber die Insuln / so man
Capo Verde nennet / ligen zwischen dem Vorberg Verde und Capo Blanco: der-
selbigen sind neun / welche Antonius Nolli / ein Genueser / gefunden. Sie haben
angefangen bewohnet zu werden / im jar 1440. Die namhafftigste unter derrselben
ist / S.Jacob / in die 70.It.Meilen lang: da es ein Portugalische Colonien hat /
Ribera die Grosse genant: hat einen grossen Fluss / sambt einer sichern Schifflen-
den: ligt zwischen zwenen Bergen: hat in die 500.Hauser. Des gemeldten Flus-
ses (welche zwo Meilen von der Statt entspringt) Gestade / ist durchauss besezet / mit
Pomerangen und anderd Baumen / unter welchen die Palmen / so die Nusse brin-
gen / auch wol gerhaten. Unsere Krauter gerhaten gleicher massen wol / man muss
aber alle jar auss Hispanien frischen Samen haben.

Sonst / ist die Insul duchauss rauhe und berechtig: aber die Thaler sind ganz
lustig und lieblich / wol besezet. Daselbsten wirdt Reis gesaet /und Saburco (ein
sonderbare Frucht) so in 40.tagen zur zeittigung gehet. Das Korn / thut diss ortes
nicht gut. Baumwulln gibt es auch: darvon die Thucher schier durch die ganze
Africanische Meerseiten verfuhret werden. Die Genssen werffen alle vier Monat
trey oder mehr Kislin: wie auch in andern umbgelegnen Insuln. Wann die
Sone in das Zeichen des Krebs gehet / so regnet es schier onhe unterlass daselbsten.

Von der Insul S.Jacobi gegen Nidergang / ligt die Insul del Fuoco, unnd
Brana: deren wenig geachtet wirdt. Von dannen gegen Mittnacht / ligt die Insul
Maggio: da hat es einen See / zwo grosse Meilen breit und lang / ganz vol Salze:
welches in selbigen Insuln nichts selzames. Dann weil dieselbige Seegemein-
lich etwas tieff gelegen / so laufft zu Sommers zeiten das Meerwasser darenn / und
wird alles in Salze verwandelt. Solches geschiehet sonderlich in einer derselbi-
gen Insuln / die solcher Salzgruben viel hat / desshalven Isola del Sale (Salzin-
sul) genennet wirdt: ist sonst unfruchtbar / hat von Viehe schier nichts als wilde
Genssen. Von den andern Insuln weiss ich nichts / das diss ortes zusagen were.
Von Capo Verde gegen Nidergang / ligt die Insul Palma.

[my free translation:]

The Cape Verde Islands

Close to this Cape lie the Barbacene Islands, seven in number, covered with trees,
unknown birds, however still uninhabited. These Ilands, which are called Capo Verde,
lie between Capo Blanco and the Cape Verde: these are nine, discovered by the Genoese
Antonio Nolli. The occupation of the islands started in 1440. The best known of the
islands is Santiago, 70 Italian miles long: the Portuguese settlement there is called
Ribeira Grande: it has a wide river and a safe bay, embedded between two mountains it
has 500 houses. The mentioned river originates about two miles from the town, it's
valley has many orange trees and others like palms and coconut trees. Our spices grow
well, but the every fresh seeds are sent from Spain.

Furthermore the islands is quite rough and mountainous: the vallies are very nice and
sweet. Rice and saburco (a peculiar fruit) are grown here in 40 days. Corn does not do
well here. Cotton is grown here as well: its cloth are sold everywhere along the
African coast. The goats (?) throw three or more young every 4 months. After the sun
passes the Cancer, it will rain without pause.

... of Santiago are the islands of Fogo and Brava: they are given much attention.
To the ... is the island of Mayo: there is a lake more than two miles wide and long
loaded with salt: this is not unusual on these islands. Because these islands are
somewhat lowly situated, the sea waters flood the islands in the summer and everything
is turned into salt. This happens on all of the islands that hold such salt pits. That
is how Sal was given its name, furthermore unfertile, the only cattle there are wilde
goats (?). I know nothing of the other islands worth telling.
From Cape Verde ... lies the Island Palma.

Blerick: industriële ontwikkeling

(1) IJzergieterij Van Boom & Joiris

Locatie: Aan de Oude Gieterij (beter bekend als 'Gieterijweggetje')

Lees hier verder over de Blerickse ijzergieterijen.

(2) IJzergieterij Hillen | GeHo (Gebroeders Holthuis) | Baker Hughes | Weir Minerals

Locatie: Hillen begon op de plek waar nu La Plaza is

Lees hier verder over de Blerickse ijzergieterijen.

(3) Joseph van de Loo Draad en Staal

(4) Gloeilampenfabriek Constantia

Locatie: huidige locatie Leolux aan de Kazernestraat.


Gloeilampenfabriek. Waarschijnlijk geïnspireerd door het succes van de in 1889 gestichte Venlose gloeilampenfabriek Pope begonnen A. Goossens en J. Steegh in 1892 te Blerick met de gloeilampenfabriek Constantia. Het bedrijfsgebouw (met eigen gasfabriek en waterreservoir) werd vlakbij het spoorwegemplacement neergezet, ongeveer op de plek waar nu meubelfabriek Leolux is gevestigd. De zaken werden groots aangepakt, want Constantia startte met ongeveer 60 personeelsleden, voor het merendeel meisjes (zij werden door de Blerickenaren 'pitjes' genoemd). Hoewel ze aanvankelijk redelijk draaide, kon de nieuwe gloeilampenfabriek de successen van Pope niet evenaren. Zelfs niet nadat vanaf 1897 ook andere elektrotechnische artikelen werden geproduceerd, in verband waarmee de naam werd veranderd in N.V. Constantia Electric Works. Een harde concurrentiestrijd op de markt voor gloeilampen, die in 1901 begon, leidde tot concentratie bij de fabrikanten. Constantia werd in 1904 overgenomen door Philips. De produktie in Blerick stopte op 1 april van dat jaar.

Bron: [Blerickclopedie]

(5) Schoolmeubelfabriek De Valk | Zuid-Nederlandsche Clubmeubelfabriek (ZNC) | Leolux

Locatie: waar nu het hoofdkantoor van Leolux is gevestiged

(6) Van den Bergh's IJzergieterij

Locatie: het latere VBF-terrein

Lees hier verder over de Blerickse ijzergieterijen.

(7) Verenigde Buizenfabrieken (VBF)

Buizenfabriek. De VBF (Verenigde Buizenfabrieken) was van 1937 tot 1990 gevestigd aan de Pepijnstraat. De 'buuzefabriek', zoals ze in Blerick bekend stond, werd op 2 november 1937 opgericht door J. Haffmans en W. Gusken. Ze heette toen officieel de Blericksche Buizenfabriek NV. De onderneming vestigde zich in de gebouwen van de failliet gegane Van den Berghs IJzergieterij. Vanaf de oprichting werden allerlei soorten buizen gefabriceerd. In de oorlog kwam de fabriek in Duitse handen en moesten buizen worden gemaakt voor tenten, legerbedden en brancards. In september 1945 kon de normale produktie met 20 werknemers worden hervat. De jaren vijftig vormden een uitstekende periode voor het bedrijf. De produktie werd flink opgevoerd en de buizen uit Blerick vonden hun weg in Europa, Azië, Afrika en Amerika. Aan het eind van de jaren vijftig begon de buizenfabriek met een nieuw produkt: aluminium radiatoren voor centrale verwarming. Aanvankelijk boekte de firma ook daar succes mee. In 1966 werd in Helden zelfs een aparte radiatorenfabriek neergezet met ongeveer 100 personeelsleden. Negen jaar later ging die echter weer dicht, vooral omdat de concurrentie van de goedkoperen plaatstalen radiatoren te groot werd. De Blericksche Buizenfabriek verloor in 1967 haar zelfstandigheid, ze ging toen deel uitmaken van het Hoogovens-concern. Samen met twee andere Hoogovens-dochters, Rijnstaal uit Arnhem en De Maas uit Maastricht, vormde de firma uit Blerick vanaf 1969 de Verenigde Buizenfabrieken. Daarna kwam het bedrijf geleidelijk aan in moeilijkheden.

De concurrentie in de bedrijfstak was groot, zo groot dat de directie al in 1977 bij het 40-jarig bestaan liet weten dat alles op alles moest worden gezet om de concurrentiestrijd niet te verliezen. Bij een grootscheepse reorganisatie van de Verenigde Buizenfabrieken, nodig om te kunnen blijven concurreren, werd de Blerickse vestiging in 1986 het slachtoffer. Dat jaar kondigde de directie aan dat de buizenfabricage van Blerick zou worden overgeplaatst naar de vestigingen in Maastricht en Arnhem, die gemoderniseerd zouden worden. De 125 Blerickse personeelsleden kregen een baan in Maastricht en Arnhem, werden ondergebracht bij andere Hoogovens-bedrijven in de regio of gingen met vervroegd pensioen. De afbouw van de Blerickse vestiging duurde echter nog tot 1990.

Bron: [Blerickclopedie]

(8) NS Werkplaats

Op 18 september 1865 werd de spoorlijn Venlo-Blerick-Eindhoven in gebruik genomen. De Maasbreese raad had hieraan meegewerkt door in Blerick grond te onteigenen. Blerick werd bovendien een halteplaats van de lijn Boxtel-Maastricht, die toendertijd via Venlo liep. Omstreeks 1882 volgde de aanleg van de spoorlijn Venlo-Nijmegen. Voor Blerick betekende de komst van de spoorwegen een enorme uitbreiding van de werkgelegenheid. Ook de bouw van de N.S.-wagenwerkplaats in 1889 bracht velen werk. De komst van de spoorwegen droeg er in belangrijke mate aan bij dat Blerick zijn landelijk karakter verloor.

Bron: [Blericklopedie]

Na de aanleg van de spoorlijnen Venlo-Eindhoven (1865) en Venlo-Nijmegen (1882) kwamen er in Blerick meerdere overwegen. Tussen de Fort Sint-Michielstraat en de Sint-Annaweg was een dubbele overweg (in 1973 gesloten). De Antoniuslaan en de Horsterweg werden onderbroken door een overweg, die een tijdlang ook werd gekruist door de tramlijn Venlo-Helden. Deze dubbele overweg was in later jaren een van de beruchtste verkeersknelpunten van Blerick. Ook bij het NS-station (Kazernestraat-Tweede Graaf van Loonstraat) bevond zich een dubbele overweg. Deze werd in 1974 vervangen door een viaduct. Andere overwegen lagen bij Klein Boerlo en de Verlengde Grensweg. In 1973 kwam er een nieuwe overweg bij het industrieterrein Groot Boller.

Bron: [Blericklopedie]

(9) Nedri | Demka | NDI

1925: Rössler Drahtwaren (Soest D) start in Venlo een dependance. Geproduceerd worden verzinkt draad, draadnagels, gaas en blanke draden voor veel verschillende toepassingen.

1945: Na de oorlog in handen van DEMKA, de staalproducent uit Utrecht.

1952: Start van de productie van spanstaal, zowel draad als streng

1969: Demka en daarmee ook NDI (Nederlandse Draadindustrie), wordt onderdeel van Hoogovens Groep, divisie HIT, (Hoogovens Industriële Toeleveringen).

1992: NDI behaalt als eerste spanstaalproducent het ISO 9002 kwaliteitscertificaat.

1994: De HIT-divisie wordt verkocht aan drie investeringsfirma's, Albif (algemeen beursintroductiefonds); Alpinvest en NPM (Nederlandse participatie maatschappij)

1994: NDI koopt van Thyssen Draht, de spanstaal afdeling als de laag koolstof draad afdeling. De spanstaal activiteiten worden geconcentreerd in Venlo en de overige producten in Hamm Duitsland. De nieuwe naam is NEDRI Spanstaal BV.

2002: HIT verkoopt haar aandelen aan Vadeho3, een groep investeerders.

2003: De spanstaal activiteit van WDI in Hamm wordt eigendom van Nedri en de getrokken draden (Nedri Industrie Draht in Hamm) wordt eigendom van WDI.

2011: De familie Pampus (WDI, Westfälische Drahtindustrie) bezit nu 100% van de aandelen van nedri

Bron: [Nedri]

(10) E. Goossens, Pope & Co

Draad- en kabelfabriek, vroeger gloeilampenfabriek, die in de jaren vijftig vanuit Venlo naar Blerick kwam. In 1889 werd in Venlo de eerste Nederlandse gloeilampenfabriek opgericht. Aan de wieg van deze fabriek stond de Engelsman Frederic Robert Pope, die eerder in de fabriek van Swan (die in Engeland een praktisch bruikbare gloeilamp fabriceerde) had gewerkt. De gloeilampenfabriek werd opgericht met steun van de Venlose familie Goossens, die als geldschieter fungeerde en een zekere Van der Kaa, die Pope naar Venlo had gehaald. De onderneming kreeg de naam 'Goossens, Pope en Van der Kaa'. De familie Goossens droeg het financiële risico want de bruikbaarheid en de praktische waarde van de gloeilamp moest immers nog worden bewezen. De fabriek richtte zich aanvankelijk vooral op het buitenland, omdat de Nederlandse steden omstreeks 1890 nauwelijks elektriciteit kenden. Enkele dagen na de oprichting werd aan de Hamburgersingel een groot terrein gekocht waar spoedig twee houten werkplaatsen met kantoor, een smederij en een portierswoning werden gebouwd. De oorspronkelijke firmanaam werd al snel gewijzigd in 'E. Goossens, Pope & Co'. De produktie steeg en het personeel in vaste dienst nam toe van 30 in 1889 tot ruim 100 in 1894. De jaarproduktie bedroeg in dat laatstgenoemde jaar circa 125.000 lampen. In 1906 werd het houten fabrieksgebouw door brand verwoest en werd een nieuwe fabriek gebouwd, ditmaal van steen. Pope was de eerste groot-industrie in Venlo en bleef tot de naoorlogse jaren de fabriek met de meeste werknemers.

In de eerste helft van de twintigste eeuw volgden de veranderingen bij Pope zich snel op. Vanaf 1908 maakte het bedrijf geen gloeilampen meer, maar metaaldraadlampen. Na een mislukte poging van de Venlonaren om in 1918 Philips over te nemen, werd Pope twee jaar later een dochteronderneming van de Eindhovense firma. In 1927 begon het Venlose bedrijf met een nieuw produkt: koperdraad. Nadat de lampenproduktie in 1932 werd afgestoten naar Philips, kwam er ruimte voor nieuwe produkten. Vanaf 1940 vervaardigde Pope ook snoeren en kabels. Na de oorlog ging het zich daar helemaal op toeleggen. Met succes, want het bedrijf groeide en groeide, reden om de produktiehallen in de jaren vijftig en zestig successievelijk naar het industrieterrein Groot Boller in Blerick te verplaatsen. De top bereikte Pope in 1974, toen het 1357 mensen in dienst had. Daarna kwam de firma flink in de problemen en daalde het personeelsbestand tot ongeveer 800 in 1990. Met het ontwikkelen en fabriceren van nieuwe produkten, zoals bijvoorbeeld de glasvezelkabel, hoopte het bedrijf de weg terug te vinden. Dat lukte in eerste instantie inderdaad, maar in 1993 verkeerde Pope weer in moeilijkheden, mede als gevolg van overcapaciteit op de markt voor draad en kabels. Alleen een fikse reorganisatie kon het bedrijf (met toen nog 750 man personeel) redden.

Bron: [Blericklopedie]

(11) Vostermans

In 1952 stichtte Toon Vostermans in een schuurtje achter de ouderlijke woning aan de Pepijnstraat een modelmakerij. Al snel na de start van zijn bedrijf besloot Vostermans om naast modellen ook gietwerk te gaan leveren. In eerste instantie werd een zeer breed scala van produkten vervaardigd, variërend van huishoudtrappen tot speelgoedauto's. Later ging het bedrijf zich meer specialiseren en schakelde het grotendeels over op de fabricage van ventilatoren. In het Noordlimburgse bevond zich destijds al veel intensieve veehouderij, waar deze ventilatoren nodig zijn voor de beluchting van stallen. Omdat het bedrijf toen al beschikte over zowel een eigen modelmakerij, een gieterij, als ook een eigen machinefabriek konden de ventilatoren geheel in eigen beheer worden gemaakt. De keuze voor ventilatoren bleek een succes. Het bedrijf, inmiddels gevestigd op industrieterrein Groot Boller, groeide stevig en verkocht zijn produkten wereldwijd. Voor deze activiteiten werd Vostermans in 1982 onderscheiden met de Nederlandse exportprijs. In 1994 biedt Vostermans werk aan circa tweehonderd mensen.

Bron: [Blerickclopedie]

(12) Machinefabriek L.H. Gommans

Lei Gommans uit Boekend stichtte in de tweede helft van de jaren dertig de machinefabriek L.H. Gommans. De aan de Antoniuslaan gevestigde firma werd in de volksmond 'de Bookender smeed' genaamd, omdat Gommans voordien een smederij in de Boekend had. De machinefabriek maakte veel produkten voor de mijnen. Toen die door de sluitingen als opdrachtgever wegvielen, ging het mis met het bedrijf. Door in te teren op het bedrijfskapitaal kon de directie de firma nog enige tijd draaiende houden. In juni 1977 volgde echter het faillissement, waarbij de veertig medewerkers op straat kwamen te staan.

Bron: [Blerickclopedie]

(13) Andeno

Chemiebedrijf. Andeno, dat onderdeel is van DSM, ontstond in 1957 uit het Océ-Van der Grinten-concern. De afdeling die de chemicaliën produceerde voor het diazo-lichtdrukpapier van Van der Grinten werd verzelfstandigd. Ze ging verder onder de naam 'NV Chemische Industrie Andeno'. Het nieuwe bedrijf was net als het moederconcern gevestigd in Genooi en kreeg een van die vestigingsplaats afgeleide naam: Aan den Ooy - Genooi. Andeno (later overigens Océ-Andeno geheten) groeide voorspoedig en moest mede daardoor in 1967 verhuizen naar een plek op de andere Maasoever, de Grubbenvorsterweg in Blerick. De firma produceerde inmiddels niet meer alleen chemicaliën voor het Océ-kopieerpapier. Door de introductie van het kopiëren op gewoon papier zouden die stoffen in de toekomst ook minder nodig zijn. Vandaar dat Andeno langzaam begonnen was met de produktie van zogenaamde fijnchemicaliën voor diverse takken van industrie en stoffen voor de pharmaceutische industrie. Aan het begin van de jaren zeventig maakten die nieuwe chemicaliën al twintig procent van de produktie uit. Dat aandeel werd in rap tempo groter, want in 1975 bedroeg het al bijna 65 procent. Andeno had zich in die vijf jaar bijna helemaal toegelegd op de fabricage van stoffen voor de pharmaceutische industrie; het leverde de grondstoffen voor bijvoorbeeld antibiotica. De totale produktie van het bedrijf groeide in die tijd eveneens enorm, net als het aantal medewerkers. Terwijl er in 1970 nog 180 waren, bedroeg dit aantal in 1975 al 294. Weer vijf jaar later had Andeno ongeveer 420 man in dienst. Het complex aan de Grubbenvorsterweg werd diverse malen flink uitgebreid. Niet alleen voor de produktie, maar ook voor research- en ontwikkelactiviteiten. In verband met de groei moest het bedrijf grootscheepse milieumaatregelen nemen.

Zo bouwde Andeno een eigen waterzuiveringsinstallatie, die in 1978 in gebruik werd genomen. Bij het 25-jarig bestaan van de firma, in 1982, bedroeg het aandeel van de zogenaamde repro-chemicaliën (nodig om te kopiëren) nog maar 15 procent van de produktie. De pharma-produkten (grondstoffen voor onder meer peniciline, bloeddrukverlagende middelen, medicijnen tegen allergische aandoeningen en middelen tegen geslachtsziekten) vormden de hoofdmoot. De activiteiten van Andeno hadden weinig of niets meer te maken met die van moederconcern Océ. Vandaar dat de kopieergigant begin 1987 besloot de dochteronderneming (die overigens zelf het initiatief daartoe nam) te verkopen aan DSM. Bij die chemiereus voelde Andeno (dat deel ging uitmaken van de divisie chemische grondstoffen) zich logischerwijs meer thuis. Daar kwam nog bij dat het door onderbrenging bij DSM nieuwe kansen kreeg op de pharma-markt, waarop het in het midden van de jaren tachtig als gevolg van schaalvergroting voor 'kleintjes' als Andeno moeilijker was geworden. Die kansen lagen met name bij de vervaardiging van tussenprodukten voor geneesmiddelen tegen hart- en vaatziekten en tussenprodukten die de werkzaamheid van medicijnen verhogen (de zogenoemde optisch-actieve verbindingen). In de daaropvolgende jaren benutte Andeno de geboden kansen goed. Sterk ondersteund door DSM nam het diverse bedrijven met vergelijkbare activiteiten over, waaronder in 1989 het Zwitserse Plaine Chemicals te Genève, in 1990 ACF Chemie in Maarssen en in 1993 het Duitse Squibb-Von Heyden in Regensburg. Ook sloot het in 1990 een samenwerkingsovereenkomst met de Japanse firma Tanabe en het Franse Synthélabo.

Andeno ging aan hen een chemische bouwsteen leveren voor de produktie van het geneesmiddel diltiazem, dat hart- en vaatziekten helpt voorkomen. Door de overnames en de samenwerking steeg de omzet van 130 miljoen gulden in 1987 naar 300 miljoen in 1993. Het aantal personeelsleden steeg naar 850, waarvan 475 in Venlo. Vanaf eind 1992 werd een deel van het in Venlo werkzame personeel ondergebracht in een nieuw hoofdkantoor, gevestigd op kantorenpark Noorderpoort in Venlo. Dat park ligt op een steenworp afstand van de plek waar Andeno ooit begon in Genooi.

Bron: [Blerickclopedie]

(14) Kurstjens Ploegenfabriek

(15) WAA

(16) Machinefabriek Ubroek

(17) Fietsenfabriek Cove | RIH

Locatie:

Coen Verberkt leert als chef lakkerij het vak bij de Venlose Cyrus fietsenfabriek. In 1945 begint hij voor zichtzelf. In 1972 wordt Cove overgenomen door RIH.

Bron: [RIH]

(18) Steenfabriek Teeuwen & Nefkens

Voordat de steenfabriek van Teeuwen zich in 1897 vestigde op het terrein waar nu de Molenbossenflats staan, beschikte Blerick al over enkele steenovens. Zij lagen vooral in de buurt van de Tangkoel. Exploitanten daarvan waren onder anderen Nefkens, Grubben, Bartels, Sanders en Hillen. De stenen uit die ovens waren vooral bestemd voor lokaal gebruik, bijvoorbeeld voor de bouw van de Geloftekerk van Sint-Antonius van Padua (1897-1899). De eerste echte steenfabriek werd in 1897 gesticht door vier broers Teeuwen (die in Tegelen, Reuver en Kaldenkirchen ook over dergelijke bedrijven beschikten) en de Blerickse broers Leo en Henri Nefkens. Oorspronkelijk heette het bedrijf dan ook 'Teeuwen & Nefkens, stoomfabriek te Blerick bij Venlo'. Na vijf jaar namen de Tegelse broers Paul en Joseph Teeuwen echter geheel de touwtjes in handen en sindsdien stond de firma als 'Gebr. Teeuwen's Steenfabriek te Blerick' bekend. De fabriek vervaardigde gevelstenen, profielstenen en zogenaamde radiale stenen, die bestemd waren voor de bouw van schoorstenen. Die radiale stenen werden al snel de specialiteit van het bedrijf. De leem die nodig was voor de fabricage van de stenen haalde de firma uit speciaal daartoe aangekochte terreinen langs de Maasoever. De fabriek was heel modern en beschikte bij de start over een kunstmatige drooginrichting voor stenen, droogloodsen en een ringoven. Van die ringoven werd de naam afgeleid waarmee de Blerickenaren de fabriek aanduidden: de ringkaove.

De steenproduktie wisselde nogal, ze bedroeg bijvoorbeeld in 1929 3,8 miljoen, in 1933 4,6 miljoen en in 1938 2,3 miljoen exemplaren. De fabriek van de Gebr. Teeuwen was een van de grotere werkgevers in Blerick, in 1910 werkten er 50 mensen, in 1927 90. De Tweede Wereldoorlog maakte een eind aan het bestaan van de steenfabriek. Nadat de produktie in 1943 vanwege gebrek aan brandstof was komen stil te liggen, zochten veel Blerickenaren er hun toevlucht bij luchtalarm of als ze uit de handen van de Duitsers wilden blijven. In november 1944 trokken Duitsers zich er met tanks terug. Diezelfde maand bliezen ze de schoorsteen op. Omdat de Britten op 3 december bij de bevrijding van Blerick dachten dat de tanks zich nog steeds bij de fabriek bevonden, werd deze hevig bestookt. De Duitsers waren echter al lang weg, en het resultaat van de beschieting was slechts dat de fabriek in een puinhoop veranderde. Na de oorlog werd de produktie niet meer hervat. De gemeente Venlo kocht de grond met de overblijfselen in 1956. Tien jaar later verrezen er de Molenbossenflats.

Bron: [Blerickclopedie]

(19) Champignonfabriek Lutece

(20) Carrosseriefabriek / Garagebedrijf Hover & Tiwi

[Foto's: dank aan Ruud Merkx]

(21) Geurts-Janssen Staal

Bron: [Historie Geurts-Janssen Staal]

Heuijerjans, de spoorwegmedewerker

(1) Cornelis 'Nelis' Heujerjans (1872-1941)	Hulparbeider, Hulpremmer, Arbeider-remmer
(2) Theodorus Heuijerjans (1881-1967)	Hulparbeider, Arbeider, Voorman-arbeider, Onderladingen, Ladingmeester
(3) Joseph Hubertus Heuijerjans (1892-1962)	Hulparbeider, Arbeider, Rangeerder, Arbeider-telegrafist, Lijnassistent
(4) Peter Johannes Heuijerjans (1893-1974)	1940-1945 "railwachter"
(5) Wilhelmus Heuijerjans (1895-1953)	Hulparbeider, Arbeider, Rangeerder, Wagennoteerder
(6) Peter Joannes Heuijerjans (1896-1975)	Hulparbeider, Arbeider, Arbeider-telegrafist, Seinhuiswachter, Lijnassistent
(7) Wilhelmus Heuijerjans (1898-1971)	Hulparbeider, Arbeider, Arbeider-telegrafist, Lijnassistent
(8) Johannes Wilhelmus Marijn 'Jo' Heujerjans (1900-???)	Machinist
(9) Joseph Hubertus Heuijerjans (1924-2012)	Machinist
(10) Antonius 'Teun' Heuijerjans (1924-1990)	Rangeerder
(11) Herbert Heuyerjans (1926/27-1987)	???
(12) M.F. 'Theo' Heujerjans (1927-2010)	1981 (krantenartikel) "Ambtenaar onregelmatigheden"
(13) Gerardus Petrus Huijerjans (1955-2007)	Onderhoudsmonteur - electro

---

Salarisontwikkeling

De salarissen (schaal in 'hfl' aan de linkerkant) voor zover bekend zijn hier uitgebeeld en afgezet tegen de prijsindex (rode lijn, schaal aan de rechterkant). Vanaf het begin van de Eerste Wereldoorlog (1914) t/m 1920 is er een enorme inflatie. De salarissen bij de NS lijken met behoorlijke vertraging ook op te lopen. Als de prijzen daarna weer dalen, blijven de salarissen lange tijd stabiel (ongeveer periode 1920-1933), daarna dalen de salarissen enkele jaren, in totaal zo'n 20%.

Tot ca.1920 werden de salarissen in hfl/dag vastgelegd op de Personeelsstaten, daarna in hfl/jaar. Om hier een vloeiende lijn uit te creeeren, zijn de daglonen met een factor 400 vergroot. Er werd natuurlijk geen 400 dagen per jaar gewerkt, maar er lijkt anders nog een factor te missen (vakantietoeslag?).

De beroepen van deze familieleden waren meestal eenvoudig, ondersteunend: (hulp)arbeider, arbeider/remmer, ladingmeester, rangeerder, arbeider telegrafist, lijnassistent, seinhuiswachter, met uitzondering van Joseph Hubertus - hij was machinist.

---

(1) Cornelis Heujerjans (1872-1941)

ca.1940

Personeelstaat:

17 nov 1912, Blerick:

---

(2) Theodorus Heuijerjans (1881-1967

Personeelstaat:

---

(3) Joseph Hubertus Heuijerjans (1892-1962)

Personeelstaat:

12 jul 1917 "Loffelijke vermelding:

---

(4) Peter Johannes Heuijerjans (1893-1974)

17 sep 1944
Toen Radio Oranje opriep tot een staking, legde hij het werk terstond neer. Daarvoor heeft hij in 1946 een herinneringsmedaille van de N.S. gekregen met opschrift:
"Ter herinnering aan het eendrachtig opvolgen van het stakingsbevel"

---

(5) Wilhelmus Heuijerjans (1895-1953)

Personeelsstaat

ca.1930

---

(6) Peter Joannes Heuijerjans (1896-1975)

Personeelstaat:

---

(7) Wilhelmus Heuijerjans (1898-1971)

Personeelstaat:

---

(9) Joseph Hubertus Heuijerjans (1924-2012)

Personeelstaat

Geb: 06 feb 1924 Weert
Huw: 19 mrt 1948
[Ovl: 23 feb 2012]

01 mei 1943: leerling machinist Heerlen (3.42 p.d.)
01 sep 1945: einde dienstbetrekking
01 sep 1945: leerling machinist Heerlen (4.44 p.d.)
01 mei 1948: leerling machinist Heerlen (2268 p.j.)
01 mei 1954: machinist Heerlen (3780 p.j.)
01 okt 1954: machinist Heerlen (4164 p.j.)

---

(12) M.F. 'Theo' Heujerjans (1927-2010)

Theo Heuijerjans is 'ambtenaar onregelmatigheden' op Rotterdam CS.
Het Vrije Volk, 14 november 1981

Theo heeft lang de spoorwegwoning Kleiweg Rotterdam bewoond met zijn vrouw Jopie Riet. Hun buurman John Krijgsman heeft deze herinneringen gedeeld (2022):

"Theo en Jopie leerden elkaar kennen op Rotterdam CS, waar ze allebei werkten. Na hun huwelijk (in 1955) moest Jopie stoppen met werken, zoals toen gebruikelijk. Hun dochter Rita is in 1957 geboren.

Rond die tijd kreeg Theo de functie van stationsbeambte op de stations Rotterdam Hofplein, Bergweg, Kleiweg en Wilgenplas. Daarbij hoorde de huur van een dienstwoning bij het station Rotterdam Kleiweg. Dit was de helft van een dubbele spoorwoning, genummerd 1A.

Bij de woning hoorde een enorm stuk grond, dat zelfs achter de trein- en tramfabriek van Allan (sinds 1960 werkplaats en busgarage van het lokale vervoerbedrijf RET) doorliep tot aan de Ceintuurbaan. Theo had dus genoeg ruimte om paarden en geiten te houden en Jopie deed de moestuin.

Op de stations verkocht Theo de kaartjes. Op station Kleiweg bediende Theo bovendien de wissels, de seinen en de spoorbomen. Deze unieke woonplek was voor Theo reden om alle aanbiedingen voor promotie binnen NS te laten schieten, want promotie betekende verhuizen naar een ander station in het land. Met vermoedelijk mindere woonomstandigheden. Dit alles heeft Theo mij pas na het jaar 2000 verteld, toen we buren werden.

Dat duurde tot 1977. Toen werd de Hofpleinlijn gemoderniseerd. De wissels en de seinen werden vanuit de verkeersleiding in Den Haag bediend, de overwegbomen gingen automatisch omlaag als er een trein aankwam en de conducteur verkocht in de trein de kaartjes. Later kwamen er kaartautomaten. Het stationsgebouwtje waar Theo werkte ging in 1977 tegen de vlakte.

Theo zat nog maar enkele jaren voor zijn pensioen en omdat NS een sociaal bedrijf was, werd er een baan voor hem geregeld. Hij werd assistent van de chef van de treinenschoonmaak op Rotterdam CS. Daar heb ik hem (vaag) leren kennen want ik werkte inmiddels ook bij NS op Rotterdam CS. Maar ik had nauwelijks met hem te maken. Ik wist wel dat hij in de dienstwoning van station Kleiweg woonde.

Volgens mij is hij in 1982 met vervroegd pensioen gegaan, dat kon toen allemaal nog.

In 2000 zette NS een helft van de dienstwoning 1A te koop. Ik werkte inmiddels bij NS in Utrecht en zocht een woning met tuin in de buurt van station Rotterdam Noord, zodat ik makkelijk naar mijn werk kon reizen. Toen bleek dat Theo nog steeds in de andere helft woonde. Met Jopie, maar die heb ik toen pas leren kennen. We zijn goede buren geworden. Theo bleek in de buurt een lokale beroemdheid, omdat iedereen hem kende van de 20 jaren dat hij een van de vaste gezichten van station Kleiweg was.

Theo is in 2010 overleden, Jopie in 2013.

Dochter Rita ontmoetten we wel eens. Ze heeft een zoon en een dochter, die zijn denk ik ook al weer 30-35 jaar oud. Maar het contact is verloren gegaan.

Bijgaand twee foto’s: op de ene is links nog een stukje te zien van het in 1977 gesloopte stationsgebouwtje van Rotterdam Kleiweg, met op de achtergrond woning 1A. Op de andere foto is de woning duidelijker zichtbaar. Theo en Jopie woonden in de rechter helft van het pand."

Blerick: de kaarten van Jacob van Deventer (ca.1558-1570) en Cornelis Lowis (ca.1650-1680)

Plattegrond Jacob van Deventer [1]

Over de Nederlandse cartograaf Jacob van Deventer (~1500-1575) is biografisch niet zo veel bekend. In 1558 krijgt hij van de Filips II van Spanje de opdracht alle Nederlandse steden in kaart te brengen.

Blerick

Op de kaart van Blerick zijn in het centrum al het kruis Antoniuslaan/Pontanusstraat/Baarlosestraat vs Helling/Kloosterstraat/Witherenstraat goed herkenbaar. Daaromheen: 1e Graaf van Loonstraat, Urbanusstraat, 1e Maasveldstraaat, Rutgerusgang, Maasbresestraat. Verder in noordelijke richting de Staaijboerderij en de Horsterweg.

Het Kaartboek van Averbode [2]

De Norbertijnenabdij van Averbode (1135 gesticht door graaf Arnold I van Loon) had tal van bezittingen. In 1650 gaf de prelaat Servatius Vaes van Averbode opdracht om deze in Het Kaartboek vast te leggen. De landmeter Cornelis Lowis kreeg deze opdracht. Tot het bezit hoorden o.a. 26 parochiedomeinen; Blerick (totale opp. 5 ha 33 a 44,37 ca) was chronologisch in 1219 het zesde parochiedomein, geschonken door Otto, heer van Born. Venlo volgde in 1259 (totale opp. 13 a 63,31 ca), geschonken door Goswin, heer van Mill. De kaarten van Lowis zijn vervaardigd in de periode 1650-1680, de kaart van Blerick kan waarschijnlijk exact op 1677 worden gedateerd. [4]

Blerick

Ten opzicht van de 100 jaar oudere kaart van Jacob van Deventer is inmiddels in het Fort St. Michiel zichtbaar (de aanleg begon in 1641). De locatie van de pastorie is ook duidelijk zichtbaar en als zodanig vastgelegd (zie de legenda hieronder). In het zuiden zijn Goofers Molen en 'Mater Dolorosa' (kapel?) zichtbaar. De weg naar Baarlo lijkt hier nog via de Maasbreseweg te lopen. In het westen loopt een weg naar 'Boeckhorst' (Boekend?). Vreemd is dat het deel 1e Graaf van Loonstraat, Urbanussstraat, 1e Maasveldstraaat, Rutgerusgang hier niet is ingetekend.

Boekend

"Het gebied rond Boekend staat op deze kaart weergegeven als een gehucht van enkele boerderijen, die in de vorm van lintbebouwing langs een noord-zuid-geörienteerde weg liggen. Vermoedelijk is de weg een schematische weergave van de lijn Heymansstraat/Huiskampweg/Buettenstraat. Het betreft enkele tientallen hoeves aan deze weg, maar de benoemde hoeves in Boekend zijn, van noord naar zuid, de Baesdonck, de Heerlaer (Heer shof) en de Baeckhorst. Boekend zelf bestaat uit minstens tien gebouwen, maar onduidelijk is of alle ook daadwerkelijk boerderijen zijn, of dat het ook schuren, stallen etc. zijn afgebeeld. De Heerlerhof en de hoeve ter hoogte van Groot Boller zijn afgebeeld als bakstenen gebouwen met een leistenen dak." [3]

Jacob van Deventer (totaal)	Cornelis Lowis (totaal)
-
Jacob van Deventer (detail Blerick)	Cornelis Lowis (detail Blerick)
-
Jacob van Deventer (detail centrum Blerick)	Cornelis Lowis (detail centrum Blerick)
	Legenda: 01. huysinge en moes-hoff 02. landt aen de staye genaemt pricken-stert 03. landt den steen-acker 04. landt boven den stap 05. landt boven de smis 06. landt over koren-bosch 07. den waesem-bemdt 08. den duyvel-slach-bosch 09. grouwels lange-riet schaer-bosch 10. de voorste lange-riet schaer-bosch 11. schaerbosch in tangh-broek 12. op zaarbroeck-schans: Teulecam erf seijs aende pastorije, en erf pacht 13. op de selve: een hoeue genoempt terheije, ofte verheije, geuen siaerlijck aenden pastoor een half mal rogge

Bronnen:
[1] Jacob van Deventer "Planos de ciudades de los Países Bajos Parte III" [Madrid, Biblioteca Nacional Espana]
[2] Cornelis Lowis "Het Kaartboek van Averbode (1650-1680)" [Eduard van Ermen, Brussel: Gemeentekrediet, 1997, 191 blz., ISBN 90 5066 170 X]
[3] Ruimtelijke onderbouwing ‘Thomashuis en Herbergier, Boekenderhofweg Blerick’ [Gemeente Venlo]
[4] Over de pastorie: "In 1677 is het gezamenlijke eigendom door een gezworen landmeter opgenomen en bevonden groot te zijn: 'Een bunder of drie morgen, en lag in het vierkant.'", uit G. Peeters, 'Geschiedkundige beschrijving van het Aloude Kerspel Blerick bij Venlo' in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg, 7(1870), p.233-332

Blerick: De IJzergieterijen Van Boom/Joiris (1843-1887), Hillen (1876-...) en Van den Bergh (1913-1936)

1. Van Boom & Joiris (Families Van Boom & Joiris)
2. Hillen (Familie Hillen)
3. Van den Bergh (Familie Van den Bergh)

---

VAN BOOM & JOIRIS

1. Van Boom (1841) / Van Boom en Joiris (1870) (1884 overname door Joh. Hillen)

Eerste Blerickse ijzergieterij. De gieterij lag aan een weggetje (ut Geeteriewaegske) dat naast de pastorie schuin naar de Maas toe liep. De fabriek werd op 24 februari 1843 opgericht door Pieter Jozef van Boom en diens broer Jozef Frans. Een goed jaar later traden hun zwager Jan Jozef Joiris en zijn zoon Hendrik tot de firma toe. Zo ontstond de ijzergieterij Van Boom & Joiris. De produktie startte in 1844 en bestond aanvankelijk uit gietijzeren potwerk, later gevolgd door fabrieksgereedschap. In 1869 werd het houten gebouw vervangen door een stenen gebouw. Het produkten-assortiment nam in de loop der jaren enorm toe. Er werden onder meer kachels, steenkoolbakken, sopketels, dakramen, strijkijzers, dakgoten, roosters en ijzeren pompen vervaardigd. Tot de klantenkring behoorden vele bekende Noord- en Middenlimburgse industriële pioniers. In 1887 werd de ijzergieterij opgeheven omdat in dat jaar alle firmanten waren overleden en er geen opvolger was. Negen jaar later, in 1896, werd de gieterij, op enkele restanten na, gesloopt.

[1]

Rivierkaart (1849): vermoedelijke locatie 'Van Boom & Joiris' [groene ovaal].

Kadasterkaart (1897): vermoedelijke locaties van 'Hillen' [groene ovaal boven] en 'Van Boom & Joiris' [groene ovaal beneden].

Luchtfoto 1944: de rechthoekige locatie van 'Van Boom & Joiris' [pijl].

Locatie anno 2017.

---

VAN BOOM / JOIRIS

De periode 'Joiris in Blerick' lijkt bijna exact 100 jaar te hebben geduurd. De familie Joiris in Blerick is een van de verschillende Luikse families die zich in Blerick zouden vestigen. Jan Joseph Joiris is in Luik geboren in 1787 uit een familie van koopvaarders/schippers.

14-09-1828: J.J. Joiris 'Pesages sur la meuse'

20-09-1834: nalatenschap Houba

28-02-1840: brand

14-09-1840: J.J. Joiris benoemd als schepen

28-02-1844: J.J. Joiris benoemd als lid Kamer van Koophandel

29-01-1846: J.J. Joiris afgetreden als schepen

02-02-1846: J.J. Joiris continuatie lid Kamer van Koophandel

18-01-1849: J.J. Joiris continuatie lid Kamer van Koophandel

18-09-1851: H.J. Joiris verkiesbaar voor gemeenteraad

30-08-1852: J.J. Joiris neemt werk aan voor 11859

13-10-1858: H.J.S. Joiris neemt werk aan voor 5669, 5196 en 4784

14-10-1864: H.J.S. Joiris neemt rivierwerken aan voor 21763

12-10-1868: S.H.A. Joiris tot 1e luit.kwartierm. van de op te richten schutterij

24-01-1881: openbare verkoping

29-01-1881: eigenaarschap naar H. Joiris

1887: openbare verkoping

16-02-1928/03-03-1928/17-03-1928: nalatenschap Anna Joiris

---

Families Van Boom & Joiris

De broers Pieter Jozef en Jozef Frans van Boom startten in 1843 hun gieterij, een jaar later sloten Jan Joseph Joiris en zijn zoon Hendrik Josef Simon aan bij het bedrijf. Deze heren werkten niet alleen in het bedrijf samen - prive speelde de familie Houba een centrale rol: van deze vier heren waren er drie gehuwd met dochters van Hendrik Paulus ('Henri', 'Paul Henri') Houba.

Christiaan Jozef van Boom                      Hendrik Paulus Houba               Simeon Joiris
"koopman"                                      "herbergier"                       "koopman binnenvaart"
(geb.4 feb 1774, Roermond;                     (geb.10 dec 1760, Blerick;         x Agnes Renoir 
 ovl.8 mei 1859, Venlo)                         ovl 8 okt 1833, Blerick)
x Cornelia Elisabetha Keuller                  x Marie Catharina Clemens          
                                           /   (geb.30 nov 1763, Blerick; \  
  - Pieter Jozef van Boom                 /     ovl.14 okt 1807, Blerick)  \        - Jan Joseph Joiris
  (geb.~1804, Venlo;                     /                                  \       (geb.22 mrt 1787, Luik;
   ovl.11 jun 1880, Venlo)              /                                    \       ovl.26 jun 1853)
  "bronsfabricant"                     /                                      \     "schepen"
  x (20 sep 1837, Venlo)              /                                        \    x (9 mrt 1813, Venlo) 
    Johanna Houba                                                                     Maria Catharina Houba
    (geb.~1800, Blerick;                                                              (geb.12 okt 1794, Dordrecht; 
     ovl.5 jun 1883, Blerick)                  x (25 mei 1813)                         ovl.9 nov 1838, Venlo)
                                           /     Elisabetha Augusta Henrietta de Laer
    - Maria Hendrika Hubertina van Boom   /      (geb.9 mei 1794, Dusseldorf;
      (1838-1842)                        /        ovl.23 nov 1874, Roermond)        
                                        /                                  
  - Jozef Frans van Boom               /                                              - Hendrik Joseph Simon Joiris
  "horlogemaker"                      /                                               [deelname gemeenteraadsverkiezingen 1851]
  (geb.20 jul 1806, Venlo;           /                                                (geb.22 jan 1816, Venlo;  
   ovl.27 jul 1844, Venlo)          /                                                  ovl.7 jun 1887, Venlo)
  x (3 jun 1835)                   /                                                  x (2 jun 1840, Venlo) 
    Maria Christina Augusta Houba                - Hubertina Jacobina Houba              Maria Eleonora Victoria Sijben
    (geb.18 jun 1813, Blerick;                     (geb.~1822, Venlo;                   (geb.22 dec 1818, Venlo)
     ovl.19 jun 1892, Venlo)                        ovl.1 feb 1901, Roermond)  
                                                                                        - Maria Josephina Hubertina Joiris
    - Henrietta Christina Hubertina van Boom                                            (geb.18 apr 1841, Venlo;
    (geb.17 feb 1836, Venlo;                                                             ovl.1 feb 1914, Venlo)
     ovl.14 apr 1839, Venlo)
                                                                                        - Servatius Hubertus Alphonsus Joiris
    - Johan Leo Hubert van Boom                                                         (geb.5 jul 1842, Venlo;
    (geb.10 mei 1837, Venlo;                                                             ovl.2 mrt 1876, Venlo)
     ovl.4 jan 1861, Venlo)
                                                                                        - Anna Catharina Martina Hubertina Joiris
    - Johanna Petronella Elisabeth van Boom                                             (geb.11 nov 1843, Venlo;
    (geb.21 dec 1838, Venlo;                                                             ovl.9 feb 1928, Venlo)
     ovl.25 apr 1853, Venlo)
                                                                                      x (?) ['partner']
    - Josephina Henrietta Hubertina van Boom                                            Maria Josephina Barbara Herfst
    (geb.19 jul 1840, Venlo)                                                            (geb.~1824, Maaseik;
                                                                                         ovl.27 dec 1889, Venlo)
    - Hendrik Antooin Hubert van Boom
    (geb. 10 aug 1842, Venlo;
     ovl. 7 nov 1928, Venlo)

    - Karel Clemens Hubert van Boom
    (geb.~1844;
     ovl.27 nov 1920, Venlo)

  - Antoine Servais van Boom
    (geb.9 sep 1810)

  - Francis Antoon van Boom
    (geb.~1813, Venlo)
     ovl.24 mrt 1816, Venlo)

x (7 nov 1817)
  Maria Cornelia Wassenbergh
  (geb.29 dec 1780, Venlo)

  - Francis Hubert van Boom
  (geb.~1823, Venlo;
   ovl.10 jan 1830, Venlo)

---

HILLEN

2. Hillen & Penning (1876) / J. Hillen & Zonen (1876) / Joh. Hillen & Co. (1880) / N.V. Mij. tot Expl. Van Joh. Hillen’s IJzergieterij en Machinefabriek (1910) / Gebr. Holthuis

De firma Hillen & Penning werd in 1877 door Johan Hillen (geb. 16-9-1821, overl. 11-5-1895) gesticht en maakte een snelle groei door. Terwijl het met 24 werknemers was begonnen, telde het inmiddels Johan Hillen & Co. geheten bedrijf in 1884 al circa 100 werknemers. De op een terrein achter de Pontanusstraat gelegen (waar nu La Plaza is) firma gold als een van de grootste werkgevers van Blerick. De ijzergieterij van Hillen fabriceerde een breed scala produkten, variërend van landbouwwerktuigen tot boekenrekken en van schroefbouten tot bruggen. Voor zijn produktie wekte het bedrijf zelf elektriciteit op met een generator, omdat Blerick rond de eeuwwisseling nog niet over stroom beschikte. Hillen leverde ook elektriciteit aan de nabijgelegen pastorie. Na de dood van Johan in 1895 zetten de zoons Henri en Piet het bedrijf voort. Zij werden ondersteund door de daarvoor speciaal uit Susteren gehaalde Bernard van den Bergh, die in 1913 een eigen ijzergieterij begon in Blerick. In 1916 werd Johan Hillens Ijzergieterij en machinefabriek gekocht door de uit Veendam afkomstige Th. Holthuis. Uit zijn bedrijf kwam later Geho-pompen voort.

Pontanusstraat: gebouw van Hillen links gemarkeerd met 'I'.

1877
"De Venlose Kamer ziet in 1877 weer veel rampspoed op de regio af komen: ‘De oorlog in het Oosten (Russisch-Turkse Oorlog 1877-1878 – hh) en de vrees voor verdere verwikkelingen werkten zeer nadeelig op handel en nijverheid.’
Desondanks is ze blij te mogen vaststellen dat ‘de Zaterdagsche markt zich steeds kenmerkt door een bijzonder druk verkeer; dezelfde wordt veel van de bewoners der Maasdorpen en van die uit Pruissen bezocht’. Wel is er een minpuntje, want ‘op den varkensmarkt werden 22.413 biggen aangebracht, zij waren iets minder in prijs dan verleden jaar en werden verkocht vanaf fl. 2,88 tot fl. 13,44 per stuk’. Gelukkig wordt er nog geïnvesteerd, ondanks die dreiging uit het Oosten: ‘Door den Heer L. Hendrikx alhier is een stoomzaagmachine opgericht van 3 paardenkracht en door den Heer H. van Elswijck een zaag- en draaistoommachine van 2 paardenkracht. De zeepziederij van den Heer J.L. Wolters werkte weder met gunstige resultaten. Er werden daarin 105.900 kilogram zachte zeep vervaardigd. Tegenover deze stad, te Blerick, is door de Heeren Hillen en Penning eene fabriek opgericht met machinen van 15 paardenkracht, tot het vervaardigen van nieuwe en repareren van oude stoommachinen en landbouwwerktuigen, het maken van schroefbouten en klinknagels’."
[6]

1877

Oprichting

1877

Opdracht schip

1880

Ongeval

01-08-1881
"Friedrich Holler, een van de drie te Venloo gearresteerde valsche munters, zal vóór zijn uitlevering aan Pruisen nog eerst met de justitie af te rekenen hebben wegens diefstal van verscheidene voorwerpen bij den ijzerfabrikant Hillen te Blerik. De gestolen voorwerpen werden bij hem gevonden."

1884
Scheeps-, ketel- en bruggenmakers kunnen direct bij Hillen aan de slag.

1886
"Op 18 september 1865 kwam de eerste vaste oeververbinding tot stand. De toen gebouwde brug was in de eerste plaats voor het spoorwegverkeer bedoeld, maar bood ook aan voetgangers en later aan fietsers de mogelijkheid de Maas over te steken. De pijlers van de spoorbrug waren zo geconstrueerd dat ze een tweede brug konden dragen. Die tweede brug kwam er in 1886. De Blerickse aannemer Joh. Hillen kreeg opdracht de bestaande brug op zijn pijlers te verschuiven. Dat gebeurde in noordelijke richting. De oude brug deed sindsdien uitsluitend dienst als verkeersbrug."
[5]

1887
Bekwame bankwerkers gezocht.

22-05-1892
"In de Maas, ter hoogte van Boksmeer, is Zondag de machinist van een stoombaggermolen, van den heer Hillen te Blerik, over boord geslagen en verdronken. Zijn lijk is nog niet opgevischt."

19-10-1892
"Heden werd alhier een paartje in den echt verbonden, dat te zamen niet minder dan 117 jaren telde. De vreugdeschoten, die bij deze gelegenheid gelost werden, hadden het ongelukkige gevolg, de paarden, die aangespannen waren tot het vervoer ecner in de fabriek van den hr. Joh. Hillen alhier vervaardigde ijzeren brug, wegende ruim 8000 kg., op hol te doen gaan. Het gevaarte kwam terecht tegen het woonhuis van hr. Jansen; en daardoor stortte een groot gedeelte van den gevel in."

1895

Medewerkers van Hillen in 1895.
[Met dank aan Ruud Merkx voor de foto]

1906

40 pagina's tellende reclamefolder

03-05-1910
"Failliet verklaard op 28 April: P. Hillen, ijzer- en metaalgieter, handelende onder de tirma Joh. Hillen te Blerick, gem. Maasbree. Rechter-comm. mr Baron de Bieberstein, curatoren H. van Boom sr. te Venlo, en jhr mr G. Michiels van Kessenich te Roermond."

14-08-1910
"Vernietigd de faillietverklaring van 0. Hillen, te Roermond, gewoond hebbende te Blerick en daarna te Venlo."

17-11-1910
"Openbare Verkoopt van Onroerende en Roerende Goederen te Blerick De Notaris VISSERS, te Blerick, zal Maandag 21 November 1910, 's morgens om 10 uut, ter herberge van M. BOUTS, te Blerick a/d Maas, krachtens art. 12238.B.W, publiek verkoopen: De navolgende Onroerende Goederen onder Blerick, gemeente Maasbree: De in volle werking zijnde Machinefabriek en IJzergieterij der firma JOH. HILLEN, met alle Machinerieën, Gietkasten en Vormen, benevens aangrenzend solied geDouwd HEERENHUIS Sectie A, No. 4731, groot 14 Aren, benevens zes Burgerhuizen, een Landbouwerswoning en diverse perceelen Bouw- en Weiland, te zamen groot 3.10.85 Hectaren.
Onmiddellijk na afloop hiervan ter herberge voormeld, ten verzoeke der H.H. Curatoren in het faillissement van den Heer J. HILLEN, a Contant, de volgende Roerende Goederen als: oud en nieuw Gietijzer, gegoten ijzeren stukken als: Kamraderen, Riemschijven, Vliegwielen, Schoolbankpooten, Gasfittings, Blokschijven, Assen, Vormstiften enz., benevens een Paard en Wagen, Kantoormeubelen en meo andere zaken. (8763) Een en ander is te bezichtig in bovengemelde Machinefabriek op Zaterdag 19 November a.s., van 's morgens 9 uur tot 's namiddags 5 uur en op Maandag 21 November a.s., vanaf 9 uUr 's morgens, tegen betaling van 25 cts entrée, waarvoor Catalogi wordt afgegeven. Zegt het voort!"

17-12-1910
"Maatschappij tot exploitatie Joh. Hillen's IJze ieterij en Machinefabriek, te Blerick bij Venlo. Doel is het aankoopen en exploiteeren van de machinefabriek en ijzergieterii der firma Joh. Hillen, gelegen te Blerick bij Venlo. Duur 30 jaren. Kapitaal ƒ 60,000, verdeeld in 60 aandeelen van ƒ 1000."

1910

Ongeval

1912

Advertentie

20-12-1912
Bij Hillen kunnen bekwame zandvormers geplaatst worden.

19-11-1913
Werkplaats brand uit waardoor 50 man werkeloos worden.
"Te Blerik is de ijzergieterij en smelterij van de firma Hillen geheel afgebrand De brand brak uit in de maschinekamer; oorzaak onbekend. Verzekering dekt de schade."

14-03-1914
"Van den Bergh's Ijzergieterij.

In een bijvoegsel tot de Ned. St.-Courant van 11 Febr. 1914, No. 35, zijn opgenomen de statuten der Naaml. Vennootschap Van den Bergh's Ijzergieterij, gevestigd te Blerick.

Doel: Voortzetting van de tot dusver door B. H. van den Bergh gedreven ijzergieterij; Duur: tot 31 Dec. 1950; Kapitaal: f 150.000 verdeeld in aandeelen van f 1000 ; Bestuur: één of twee directeuren, waartoe voor de eerste maal zijn benoemd B. H. van den Bergh, industrieel te Blerick, en W. H. W. Syriër, koopman te Tegelen. Indien en zoodra het aantal aandeelhouders meer bedraagt dan vijf, wordt door de algemeene vergadering van aandeelhouders een raad van commissarissen benoemd, bestaande uit drie personen."

23-10-1914
Directeur Henri Hubert Hillen (62) overleden.

1916
Fam. Th.Holthuis (Veendam) koopt 'Joh. Hillen's IJzergieterij en Machinefabriek' voor 10.000 gulden Broers Rudolf en Joost starten naast gietwerk met het maken van pompen en de naam wordt GEHO (GEbroeders HOlthuis).

1924
Metaalwerkersbond klaagt dat bij Hillen 68 tot zelfs 102 uur in een week wordt gewerkt.

1930
Bij 8 gieterijen in de regio, waaronder Hillen, wordt gestaakt.

05-02-1931
Inschrijving voor onderhoud aan de Rijksveren voor 1931-1932.

18-06-1932
Advertentie "DEZE GEHO-POMP IS ALLES......"

04-09-1934
De rozen-, bloemen- en plantententoonstelling:
"De twee fonfijnen zijn gebouwd door de N.V. Tiglia, terwijl de watervoorziening verzorgd wordt door automatische Geho-pompen van de firma Jos. Wienen te Venlo."

nieuwe venlosche courant, 31-10-1941:
Af bramers en sjouwers gevraagd door Gebr. Holthuis Yzer- en Metaalgieierïj Blerick.

nieuwe venlosche courant, 21-12-1942:
Afbramers gevraagd N. t. GEBROEDERS HOLTHUIS IJzergieterij, Blerick

1956
Leiding overgenomen door Herman en Carol Holthuis

1991
Overname door Baker Hughes Inc

1994
Overname door Weir Group

[2] [3]

---

Familie Hillen

Albertus 'Alardus' Hillen (geb. ~1789, Blerick; ovl. 20 aug 1870, Blerick), hoefsmid
x (15 jun 1820, Maasbree) Maria Lucia Grubben (geb. ~1800, Blerick; ovl. 19 dec 1862, Blerick)

    - Joannes Hillen (geb. 16 sep 1821, Blerick; ovl. 11 mei 1895, Blerick)
    x (2 okt 1850, Heijthuysen) Elisabeth Cillekens (geb. 15 feb 1821, Heijthuysen; ovl. 3 okt 1904, Blerick)

        - Pieter Hendrik Hubert Hillen (geb. 30 jun 1851, Heijthuysen; ovl. 2 dec 1851, Blerick)
        
        - Albertus Paulus Hillen (geb. 30 jun 1851, Heijthuysen; ovl. 15 jun 1854, Heijthuysen)

        - Hendrik Hubert Hillen (geb. 13 aug 1852, Heijthuysen; ovl. 21 okt 1914, Blerick)
        x (16 sep 1901, Maasbree) Maria Holt

            - Johannes Josephus Maria Hillen (geb. 11 dec 1902, Blerick)

        - Maria Odilia Hillen (geb. 13 apr 1854, Heijthuysen); ovl. 24 dec 1914, Blerick)

        - Johannes Albertus Hillen (geb. 28 nov 1855, Heijthuysen; ovl. 9 jun 1929, Erp)

        - Petrus Hubertus Hillen (geb. 16 okt 1857, Heijthuysen; ovl. 19 aug 1923, Beek en Donk)

        - Johannes Alexander Hillen (26 mei 1861, Heijthuysen; ovl. 6 okt 1866, Heijthuysen)

        - Maria Hubertina Dorothea Hillen (geb. 15 jun 1863, Heijthuysen)

        - Maria Wilhelmina Elisabeth Hillen (geb. 11 jan 1865, Heijthuysen; ovl. 4 feb 1886, Blerick)
 
    - Alexander Hillen (geb. 16 sep 1821, Blerick; ovl. 19 jan 1898, Blerick)
    x (21 jan 1853) Petronella Bollen (geb. 20 nov 1835, Blerick; ovl. 13 apr 1861, Blerick)

        - Petrus Hubertus Hillen (geb. 7 feb 1854)

        - Albertus Theodor Hillen (geb. 29 jul 1855, Maasbree)

        - Albertus Theodor Hubert Hillen (geb. 24 nov 1856, Maasbree)

        - Theodor Johannes Hubert Hillen (geb. 31 aug 1858, Maasbree)

        - Caspar Wilhelmus Hillen (geb. 17 okt 1859, Maasbree)

    x (6 okt 1862) Maria Bernardina Verschueren (geb. 22 jun 1825, Heijthuysen)

        - Petrus Hendricus Hillen (geb. 8 nov 1863, Maasbree)
           
        - Caspar Joseph Hillen (geb. 26 jan 1865, Maasbree)

        - Lodewijk Franciscus Hillen (geb. 14 mei 1866, Maasbree; ovl. 3 okt 1904, Blerick)

        - Lucia Hubertina Hillen (geb. 8 jun 1867, Maasbree)

        - Lodewijk Hubertus Hillen (geb. 25 aug 1869, Maasbree)

    - Casparus Hillen (geb. ~1824; ovl. 9 nov 1882, Blerick)

    - Maria Hillen (geb. 1 feb 1827, Blerick)
    x (2 okt 1850) Gerard Peeters

    - Jacob Hillen (geb. 26 mei 1830, Blerick)
    x (24 mei 1856) Theodora Maria Gelders

    - Lucia Hillen (geb. ~1834, Blerick, ovl. 3 apr 1856, Blerick)

    - Dorothea Hubertina Hillen (geb. 25 jan 1836, Blerick)
    x (6 okt 1865, Maasbree) Carel Anto0n Gerard Linskens

    - Aldegonda Hubertina Hillen (geb. 28 nov 1839, Blerick)
    x (5 mei 1859) Gerard Hubert Seelen

---

VAN DEN BERGH

3. H.B. van den Bergh (1913)

Gesticht door de oorspronkelijk uit Susteren afkomstige H.B. van den Bergh. Hij had voor die tijd (vanaf 1895) bij IJzergieterij Hillen gewerkt. Van den Bergh begon in een pand aan de Pepijnstraat voor zich zelf. In 1914 kreeg hij de Tegelenaar Willem Syriër als compagnon. Deze maakte echter in 1924 weer plaats voor de Duitse industriëlen Eduard Vogel (Düsseldorf) en Friedrich Gerber (Krefeld). Na hun komst veranderde de naam in NV Nederlandsche Textielmachinefabriek 'Texty' en IJzergieterij Van den Bergh. De ijzergieterij vervaardigde gietwerk voor de werktuigbouw, zoals cilinders voor motoren, locomotieven en stoommachines, en werkte vooral veel voor scheepswerven. In haar hoogtijjaren bood ze werk aan ongeveer 150 mensen. De ijzergieterij ging in 1936 failliet als gevolg van de algehele recessie in de jaren dertig. In het bedrijfspand vestigde zich in 1937 de Blericksche Buizenfabriek.

1895

Inschrijving Hubertus Bernardus van den Bergh in de Gemeente Maasbree.

1913

Zandvormers gevraagd.

1916

Van den Bergh betrokken bij oprichting Nederlandse Vereninging van IJzergieterijen.

1916

Zand- en leemvormers gevraagd.

1918

Drie locomotieven te koop.

1925

Stopzetting werkzaamheden.

1925

Hervatting werkzaamheden.

het vaderland,18-12-1925:
In de fabriek van de - N.V. Van den Bergli's textielmachinefabriek en
ijzergieterij te Blerick, die naar aanleiding van het optreden der
arbeidsinspectie gesloten was, is de arbeid hervat. Er wordt weer met
volle kracht gewerkt door het geheele personeel.

1926

Hoogwater

1926

50-jarig jubileum als vormer van Jan Schoenmakers (met pet achter het bord).

1927

Ernstige val van een smid.

1927

Luchtfoto (op de voorgrond de huidige Pepijnstraat).

1929

Conflict in de metaalnijverheid.

1929

Vraag om loonsverhoging.

het vaderland, 21-10-1930:
De Ned. Textielmachinefabriek en IJzergieterij te Blerick (Venlo) maakt
land- en boschmachines, pompen, motoren, locomotiefcylinders, stoomlleren.
Zij produceert o»», per maand 85 ton aan cylinders.

1930

Staking.

1930

Strijd in metaalnijverheid.

1936

Faillissement.

1936

Openbare verkoop.

ca.1936

De panden inmiddels in gebruik door VBF.

---

Familie Van den Bergh

Hubertus Bernardus van den Bergh (1876-1956)

Hubertus Bernardus van den Bergh is 2 jan 1876 in Susteren geboren. Op 6 maart 1895 laat hij zich inschrijven in de Gemeente Maasbree en begint hij bij Hillen. Rond 1 mei 1925 gaat Van den Bergh in ondertrouw in Assen met Elisabeth Antonia Hubertina Legveld (geb.21 mei 1888, Baexem) en huwt haar aldaar op 25 mei 1925. Zij overlijdt al spoedig, op 15 aug 1925 in Blerick. Eind 1929 huwt hij in Oisterwijk jkvr. Francisca Hubertina de Kuijper (geb.10 okt 1890, Oisterwijk; ovl.22 sep 1959, Venlo). Op 27 jan 1956 overlijdt Van den Bergh in Venlo.

---

[1] Overzicht ijzergieterijen in Nederland 1689-2012 (www.nederlandsijzermuseum.nl)
[2] Weir Minerals Netherlands-jubileumbrochure 95 jaar NL (www.weirminerals.com)
[3] Blerickclopedie / Geho
[4] Diverse oude krantenberichten (www.delpher.nl).
[5] Blerickclopedie / Maasbruggen
[6] Twee Eeuwen Handel & Nijverheid (Kamer van Koophandel in Limburg 1804-2014)