Uit: Roelof van Gelder, Naporra's omweg, Het Leven van een VOC-Matroos (1731-1793), 2003 ISBN: ISBN 90 450 0698 7 (Uitgeverij Atlas) Historicus Roelof van Gelder deed een vondst: de autobiografie van Georg Naporra (1731-1793), een boerenzoon uit Oost-Pruisen, die na zijn schooltijd en een reeks mislukte baantjes als koopmansknecht en lakei, aanmonsterde bij de VOC. Nadat Naporra vier helse jaren als matroos in Azië had gevaren, keerde hij terug naar Europa en deed hij op papier verslag van zijn rusteloze leven. Dankzij Naporra's verhaal - 250 jaar geleden geschreven en nooit eerder bestudeerd - en uitvoerig archiefonderzoek in Nederland, Duitsland en Polen heeft Van Gelder Georg Naporra weer tot leven weten te wekken. Hij reconstrueerde diens milieu en denkwereld, achterhaalde de levensloop van tientallen mensen met wie Naporra omging en geeft met deze biografie een inzicht in de onderkant van de vroegmoderne samenleving van Europa. Georg Naporra doet uitgebreid verslag van zijn verblijf op de Kaapverdische Eilandenden. Vergelijk ook het verslag van Jean François Michel, die tegelijkertijd daar was. Dank aan Roelof van Gelder voor het verlenen van toestemming om 'Hoofdstuk 12: São Tiago' hier integraal te publiceren.
